ایزولاتور در صنعت برق قطعه ای مکانیکی است که برای جداسازی یا ایزوله کردن مدار یا بخشی از مدار از منبع تغذیه به کار می رود. هدف اصلی استفاده از ایزولاتور ممانعت از انتقال جریان بین دو بخش مختلف از مدار الکتریکی است. این اتصال می تواند نقطه ضعف یا ریسک جانی برای افراد باشد. به طور کلی می توان گفت که کلید جداکننده یا ایزولاتور نوعی وسیله مکانیکی برای قطع و وصل کردن جریان برق است. به این صورت که وقتی در حالت قطع است، بین کنتاکت ها فاصله به وجود می آورد.
برای اینکه بیشتر با این محصول آشنا شوید پیشنهاد میکنم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
ایزولاتور چیست؟
کلید جدا کننده یا ایزولاتور نوعی تجهیز مکانیکی است که در حالت قطع فاصله ای بین کنتاکت ها ایجاد می کند تا جریان به صورت کامل قطع شود. ایزولاتور تنها در صورتی استفاده می شود که جریان مدار کلا خاموش باشد یا اینکه جریان بسیار کم و قابل اغماضی برقرار باشد. این کلید ها جرین را در حالت عادی از خود عبور می دهند و در جریان های بالاتر نیز تا حدی مقاومت دارند. ایزولاتور جریان های هجومی را برای زمان مشخصی تحمل می کند.
طبق استاندارد تابلو برق نحوه نصب تجهیزات روی تابلو برق باید به صورت زیر باشد:
در ابتدای تابلو باید از یک کلید جداکننده استفاده شود. این کلید غیر قابل قطع و وصل تحت بار نامی بوده و فقط جنبه ایمنی دارد.
بعد از کلید جداکننده باید از سیستم‌های حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده شود.
کلیدهای بهره برداری بعد از سیستم‌های حفاظتی نصب می شوند. این کلید‌ها از گروه قطع و وصل بار هستند و قادرند تجهیزات را بدون هیچ موردی تحت بار نامی خاموش و روشن کنند.
در انتهایی‌ترین قسمت نیز بار یا مصرف کننده وجود دارد.
ایزولاتور عموماً دارای یک جفت ورودی و خروجی است که از طریق مواد نارسانا مانند سیلیکون گالیوم آرسناید یا نیترید بورون ساخته می شود. زمانی که ولتاژ ورودی به قطعه وارد می شود جریان از طریق مواد نارسانا قابلیت انتقال نداشته و به این صورت دو بخش مختلف مدار از هم جدا می شود.
ایزولاتور یکی از مهمترین قطعات در مدار های الکتریکی است و در بسیاری از صنایع مانند صنعت پزشکی، ارتباطات و ابزار دقیق به خوبی استفاده می شود. برای مثال از ایزولاتور در دستگاه های پزشکی برای جداسازی بخش های مختلف مدار الکتریکی و جلوگیری از اختلال ریان در آنها استفاده می شود.
کلید ایزولاتور یا دیسکانکتور
دیسکانکتور یا ایزولاتور هیچ مکانیزمی برای خاموش کنندگی قوس ندارند و نباید از آن به عنوان قطع و وصل کننده مدار یا ماشین در حال کار استفاده کرد. توجه داشته باشید که این کلید فقط می‌تواند در بی باری کامل و یا هنگام عبور جریان‌های بسیار ناچیز قطع و وصل شود؛ به همین علت قبل از قطع دیسکانکتور ابتدا باید بار را توسط کلیدهای دیگر کاهش داده و سپس از عدم عبور جریان مطمئن شویم.
علت استفاده از کلیدهای ایزولاتور در واقع قطع تمام هادی‌های فعال و جدا کردن تجهیزات از منبع تغذیه اصلی است. این کار جهت تعمیرات، نوسازی و … انجام شده و بیشتر جنبه ایمنی دارد. دیسکانکتور‌ها به صورت نرمال یا ترکیب شده با فیوز، با مکانیزم دستی و موتوردار در دسترس هستند. جهت نصب می‌توان این کلید‌ها را در تابلو برق و یا در جعبه‌های استاندارد قرار داد.
ایزولاتور چه شرایطی باید داشته باشد؟
۱. دسترسی به محل قرارگیری کلید و دسته قطع و وصل
۲. قطع تمام هادی‌های فعال از منبع اصلی. در برخی مدل‌ها ترمینال هایی برای نول و ارت نیز وجود دارد. این پلاتین‌ها نسبت به پلاتین فاز‌ها زودتر بسته شده و دیرتر قطع می‌شوند.
۳. باید وضعیت پلاتین‌ها به صورت مستقیم قابل دیدن بوده و یا کلید دارای نمایشگر قطع و وصل مکانیکی باشند.
۴. در صورتی که به جای دیسکانکتور از کلید ایمنی استفاده شود، باید دسته قرمز و صفحه یا بدنه زرد رنگ داشته باشد.
کاربرد های ایزولاتور یا قطع کننده
۱. ورودی اصلی برق و انشعاب‌های هر بخش
۲. نزدیکی بار‌ها مانند سیستم‌های تهویه، فن ها، ماشین‌های شستشو، رستوران‌ها و …
۴. محل هایی که امکان برقدار شدن مدار از قسمت های مختلف وجود دارد.
۵. محل هایی که در آنها به صورت همزمان افراد کار می کنند.
۶. محل هایی که استارت بدون هماهنگی ماشین آلات ممکن است صدمات جدی داشته باشد.
۷. در محل هایی که تجهیزات به صورت خودکار و یا کنترل از راه دور کار می‌کنند.
۸. محل هایی که اپراتور یا تعمیرکار نمی‌تواند ورودی اصلی برق را ببیند.
در پایان
ایزولاتور در واقع وسیله ای برای ایمنی مدار در شرایط خاصی است. زمانی که برق قطع است و یا زمانی که احتمال قطع و وصل برق از منابع مختلف وجود دارد از این دستگاه برای ایمنی سیستم استفاده می کند. ایزولاتور یک عنصر مکانیکی برقی است و قابلیت قطع خودکار جریان اتصالی و قوس الکتریکی را ندارد. از کارخانه ها و شرکت های سازنده ایزولاتور می توان به کارخانه زیمنس آلمان اشاره کرد. این شرکت با ارائه محصولات با کیفیت و با دوام فونیکس توانسته جایگاه خوبی را در بازار مصرف ایزولاتور داشته باشد. قیمت محصولات فونیکس کانتکت مناسب بوده و کیفیت و ماندگاری بالایی دارند.
